“Elke verhuizing voelde als een bevestiging dat ik niet belangrijk was”

“Je verandert in een soort postpakketje”, begint Serena (21). “Je accepteert dat je wordt doorgeschoven, want verzet heeft toch geen zin.” Het klinkt absurd, maar met negen doorplaatsingen achter de rug weet ze precies waar ze over praat. Haar toekomst? Serena lacht ongemakkelijk. “Jeugdzorg heeft die van mij afgepakt.”

Serena kampte met mentale problemen die voortkwamen uit een onstabiele thuissituatie. In 2019 werd ze uit huis geplaatst. Ze belandde in gesloten jeugdzorg op de beruchte afdeling voor Zeer Intensieve Kortdurende Observatie en Stabilisatie (ZIKOS): een onveilige plek vol geschreeuw en met onmenselijke regels. Een nachtmerrie.

Jeugdzorg heeft mijn toekomst afgepakt”

Hoewel de hulpverleners daar concludeerden dat ze naar huis kon, bereikte hun rapport de kinderrechter nooit. Mede door deze fout moest ze langer dan nodig op de strikt gesloten afdeling blijven. Wat daarna volgde was een aaneenschakeling van plekken: een forensische groep, crisisopvang, besloten groepen, pleeggezin, terug naar huis en uiteindelijk zelfs de straat.

Survivalmodus

“Elke verhuizing voelde als een bevestiging dat ik niet belangrijk was”, vertelt Serena. “Ik was geen persoon meer, maar een dossiernummer. Het muurtje om mij heen werd groter en groter.” Overleven werd haar tweede natuur. “Ik leerde mezelf te beschermen, maar verloor daardoor ook mijn eigen identiteit.”

Ik denk vaak: wat als ik vannacht weer weg moet? Mijn vluchtkoffer staat klaar. Ik ben altijd bang als de deurbel gaat en douche nog steeds op slippers, zoals in de instellingen.”

Vervreemd

“Bij mijn uithuisplaatsing pakte ik mijn eigen spullen in, maar het meeste heb ik nooit meer teruggezien”, vertelt Serena. Wat wél meeging bij doorplaatsingen, voelde niet meer als van haar. “Bij onverwachte verhuizingen kreeg ik een vuilniszak. Alles werd erin gegooid, en daar ging ik weer…”.

Hardnekkige littekens

Inmiddels woont Serena al anderhalf jaar op zichzelf. Maar de littekens zitten diep. “Ik denk vaak: wat als ik vannacht weer weg moet? Mijn vluchtkoffer staat klaar. Ik ben altijd bang als de deurbel gaat en douche nog steeds op slippers, zoals in de instellingen.”

De band met haar ouders is beschadigd en ze heeft nauwelijks contact met hen. School bleek helaas ook een brug te ver. “Ik was net uit de scheurkleding, maakte mijn examens in een soort overlevingsmodus en slaagde toch met mooie cijfers. Daarna begon ik aan de opleiding verpleegkunde, maar dit bleek te zwaar. Niet omdat ik geen motivatie had, maar omdat mijn hoofd het niet aankon.”

Leven, niet overleven

Naar de toekomst durft Serena niet te kijken, maar één wens heeft ze wel: “Niet meer overleven, maar écht leven.” Haar thuis is de schaatsbaan. “Kunstschaatsen biedt mij houvast. Het is mijn uitlaatklep.”

Stop met doorplaatsen

Serena heeft een duidelijke boodschap aan de overheid: “Voorkomen is beter dan genezen. Stop met het onnodig doorplaatsen van kinderen. Elke verhuizing doet meer kwaad dan goed. Als jongeren meteen op een plek terechtkomen die aansluit bij hun wensen en behoeften, kan dit veel onnodige verhuizingen voorkomen.”